İKT sahəsində inkişaf prosesinə qoşulmaq və yön vermək lazımdır – TƏHLİL
İnformasiya kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı artıq elə bir səviyyəyə çatıb ki, həyatamızın hər bir sahəsinə bu texnologiyalar sirayət edib. Bəşəriyyətin gələcəyi birbaşa olaraq İKT ilə bağlı olacağı üçün dövlətlər məcburdular ki, gedən proseslərlə ayaqlaşsınlar. İKT-nin inkişafı ilk növbədə qlobal informasiya məkanının formalaşmasına gətirib çıxarıb və belə olan təqdirdə informasiya axınını nəzarətdə saxlamaq demək olar ki, mümkünsüz olub.
İnformasiyanın məhdudiyyətsiz yayılması bir tərəfdən qlobal informasiya mübadiləsinə şərait yaratmaqla ümumbəşəri inkişafda balansı təmin edirsə, digər tərəfdən ayrı-ayrı ölkələrin milli maraqlarına təhlükə mənbəyinə çevrilir. Bəzi hallarda isə dövlətlərin inkişaf tempi İKT-nin inkişafından geri qalır və buna yol verməmək üçün dövlət idarəetmə sisteminin İKT inkişafı ilə paralel getməsi üçün əlavə tədbirlərə ehtiyac yaranır. Əgər iqtisadiyyatın başqa sahələrinin inkişafı dövlətin dəstəyi ilə həyata keçirsə, İKT-in inkişafında bunun tam əksi baş verir. İnformasiya texnologiyalarının inkişafı dövlətləri inkişafa tətikləyir. Bu tendensiyadan heç bir dövlət sığortalanmayıb və dünya dövlətlərinin əksəriyyəti həm qanunvericilik bazası, həm idarəetmə sisteminin İKT-nin inkişaf səviyyəsinin tələblərinə uyğunlaşdırılmasına çalışır.
Bu mənada Azərbaycan heç də geri qalmır, hətta bir çox məsələlərdə bəzi Avropa ölkələrindən qabaqda gedir.
Ölkəmizin davamlı və dayanıqlı inkişafının təmin edilməsi, intellektual potensialının gücləndirilməsi, biznesin inkişafı, korrupsiya ilə mübarizə, cəmiyyətdə şəffaflıq və demokratiyanın inkişaf etdirilməsi üçün İKT-ın inkişafı ən əlverişli vasitə kimi qəbul edilir.
Azərbaycanda İKT sahəsində qlobal inkişafla ayaqlaşmaq üçün ilk növbədə bu sahədə qanunverici bazasının formalaşdırılması və təkmilləşdirilməsinə xüsusi diqqət ayrılmışdır. Qanunvericilik bazasının formalaşdırılması ona görə vacib idi ki, qlobal informasiya bolluğu ölkəmiz üçün xaosla nəticələnməsin və nizamlanma həyata keçirilə bilsin. Bu mənada, 3 aprel 1998-ci ildə qəbul olunmuş "İnformasiya, informasiyalaşdırma və informasiyanın mühafizəsi haqqında” Qanunun Respublikanı İKT–nin gələcək qlobal inkişafı ilə ayaqlaşmasına şərait yaratdı. Həm də, sonrakı dövr üçün normativ hüquqi bazanın bu sahədəki fundamenti rolunu oynadı.
Sonrakı illərdə qəbul olunan 9 mart 2004 – cü il tarixli "Elektron imza və elektron sənəd haqqında”, 30 sentyabr 2005 – ci il tarixli " İnformasiya əldə etmək haqqında”, 11 may 2010-cu il tarixli "Fərdi məlumatlar haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunları informasiya axınının nizamlanmasına hesablanmışdısa da, artıq 2005-ci ildən etibarən bu sahədə qəbul olunan qanunlar daha çox ölkəmizdə İKT-nin hərtərəfli inkişafını təmin etmək məqsədi daşıyırdı.
Bu mənada, 21 oktyabr 2005-ci ildə "Azərbaycan Respublikasında rabitə və informasiya texnologiyalarının inkişafı üzrə 2005-2008-ci illər üçün Dövlət Proqramı” ("Elektron Azərbaycan”), 13 fevral 2007-ci ildə "Azərbaycan Respublikasında biometrik eyniləşdirmə sisteminin yaradılması üzrə 2007-2012-ci illər üçün Dövlət Proqramı”, 17 sentyabr 2009 – cu ildə "Azərbaycan Respublikasında kosmik sənayenin yaradılması və inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”, 8 noyabr 2011- ci ildə "Azərbaycan Respublikasında rabitə və informasiya texnologiyalarının inkişafı üzrə 2010 - 2012 - ci illər üçün Dövlət Proqramı”, 20 sentyabr 2016 – cı ildə "Azərbaycan Respublikasında informasiya cəmiyyətinin inkişafına dair Milli Strategiyanın həyata keçirilməsi üzrə 2016–2020-ci illər üçün Dövlət Proqramı”nın qəbul edilməsi İKT sahəsində gedən qlobal inkişaf tendensiyalarına Azərbaycanın qoşulmasını təmin etdi.
Təbii ki, tək normativ-hüquqi bazanın müasir reallıqlara uyğunlaşdırılması kifayət etmir. Harari məşhur "Homo Deus” əsərində bəşəriyyətin gələcəyinin müəyyən edilməsinin məhz informasiya-kommunikasiya şirkətlərinin rəhbərlərinin əlində olacağını bildirir.
Bu mənada, "Google”, "Facebook”, "Microsoft”, "Amazon”, və başqa bir neçə böyük şirkətlərin adları qeyd olunur. Diqqət edərsək, bu şirkətlərin rəhbərləri dünyanın ən zəngin insanları olmaqla yanaşı, dünyanın ən ağıllı mühəndisləri də məhz bu şirkətlərə toplanıb. Bu şirkətlərin elmi laboratoriyalarında hansı yeniliklər üzərində işlənildiyindən hələ ki, heç kimin məlumatı olmasa da, İKT sahəsindəki istənilən yeniliyin bütöv bəşəriyyətin taleyinə hansısa formada təsir edəcəyi şübhə doğurmur. Bu şirkətlər süni intellektdən tutmuş, qonşu planetdə insan yaşayışının təmin edilməsi ilə bağlı layihələr üzərində işləyirlər.
Odur ki, İKT-nin inkişafına yön verən dövlətlər də gələcəyin super dövlətləri olacaqlarını indidən demək mümkündür. Bu baxımdan, artıq elə bir mərhələyə çatmışıq ki, İKT sahəsində inkişaf prosesinə qoşulmaq və yön vermək lazımdır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2 aprel 2013-cü il tarixli 853 nömrəli Fərmanı ilə "Azərbaycan Respublikası Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin tabeliyində İnformasiya Texnologiyalarının İnkişafı Dövlət Fondunun yaradılması məhz bu hədəflərə nail olunmasını ön görür. Fondun əsas məqsədi - Azərbaycan Respublikasında İKT sahəsində sahibkarlıq sektorunun inkişafı və onun yetərli maliyyə dəstəyi ilə təmin edilməsi, bu sahəyə yerli və xarici investisiyaların maksimum cəlb olunması, yeni innovativ texnologiyaların yerli iqtisadiyyata səmərəli inteqrasiya edilməsi, elmi tədqiqat işlərinin və eyni zamanda səmərəli innovasiyaların tətbiqinin genişləndirilməsi üzrə layihələri dəstəkləməkdən, eyni zamanda İKT sahəsində əlverişli investisiya mühitinin yaxşılaşdırılması, həm yerli, həm də xarici investorların maraqlarının stimullaşdırılmasının təmin olunması və birgə layihələrdə iştirak etmələri üçün stimullaşdırıcı tədbirlərin həyata keçirilməsi, yüksəkixtisaslı peşəkar kadrlarınişə cəlb edilməsi, mövcud layihələrin səmərəliliyi və əhəmiyyəti haqqında xarici mütəxəssislərlə birgə müvafiq araşdırmaların aparılması, onların çevikliyinin təmin olunması və birgə layihələrin idarə edilməsi istiqamətində tövsiyələrin verilməsi yolu güclü ilə, intellektual biznesin inkişafına təkan verilməsidir.
Səbuhi ABBASOV
7NEWS.az
Material Azərbaycan Respublikası Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanmışdır.İstiqamətin kodu 6.3.13
Xəbər lenti
-
15:07Aİ, ABŞ və Ermənistanın təhlükəligörüşü - İrəvan üçün tələ...
-
10:37Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı Ramil Həsənin 1 illik HESABATI
-
17:20Dayanıqlı inkişafa töhfə verən ali təhsil ocağı
-
09:25Hikmət Hacıyev NATO-nun sabiq Baş katibi Rasmussenlə bağlı paylaşım edib
-
09:18"MİNGƏÇEVİR DÖVLƏT UNİVERSİTETİ MODERNLƏŞDİRMƏ YOLUNDA" KİTABI HAQQINDA XOŞ TƏSÜRATLAR
-
12:584 fəsil dəniz mövsümü olan şimal adası
-
15:20“Əlbət ki, məlum terror öncədən planlaşdırılıb...” – Elşən Musayev
-
17:04Beynəlxalq Daun Sindromu Günü ilə bağlı tədbir keçirilib
-
14:16Ramil Həsənin təşəbbüsü ilə növbəti dəfə “Novruz” yardım aksiyasına start verildi
-
13:132024-cü il üzrə böyük, orta və kiçik qrant müsabiqələrinin nəticələri
-
12:56“InvestAZ”dan dünya maliyyə bazarları ilə bağlı həftəlik analiz
-
10:46QHT-lərin maliyyə tələbi Agentliyin illik qrant büdcəsindən 4 dəfə çoxdur - MÜSAHİBƏ
-
16:17“YAŞAT” Fondu tərəfindən dəstək tədbirləri davam edir
-
10:59“Füzuli Könüllüləri” qrupuna qəbula start verilib
-
11:46Ermənistan Rusiya sərhədçilərini rəsmən qovur - Kremlin cəzası... SENSASİON DETALLAR
-
15:11İKT sahəsində qadın olmaq - FOTO/VİDEO
-
14:33Fransa “ilhaq”a “Zvartnos”dan başladı
-
13:52Risk etməyin, 50-50 içmisinizsə, *5050-yə zəng edin!
-
12:51“ASAN Məktub” sosial proqramı balacaların arzularını reallaşdırmağa davam edir
-
11:53“YAŞAT” Fondu tərəfindən dəstək tədbirləri davam edir
-
12:15Hərbi xidmətdən yayınmağı vəd verən şəxs həbs olunub
-
12:27“InvestAZ”dan dünya maliyyə bazarları ilə bağlı həftəlik analiz
-
17:18"Qərbin riyakar üzü" - Elşən Musayev faktlarla ifşa edir...
-
13:41Qərbin məqsədi İslamı gözdən salmaq və müsəlman dövlətlərə qarşı “səlib yürüşü” həyata keçirməkdir - RƏY
-
19:05Deputat Ramil Həsən Bağırbəyli kəndində seçiciləri ilə görüşüb
-
10:56Türkiyəli qonaqlar "ASAN xidmət"də
-
17:16Mingəçevirdə “Zəfərə aparan yol” adlı hərbi-vətənpərvərlik tədbiri keçirilib
-
16:40Mingəçevirdə “Yaşıl Dünya Naminə Həmrəylik ili” çərçivəsində tinglər əkilib
-
16:38“Yaşıl Dünya Naminə Həmrəyliyə gedən yol” mövzusunda Dəyirmi masa keçirilib: MİNGƏÇEVİRDƏ
-
10:37“Loqos” Psixoloji və Nitq Mərkəzi 10 yaşını qeyd edib – FOTOLAR
-
17:05Laçında əlverişsiz hava şəraitində azan Azərbaycan hərbçisi Ermənistandan Bakıya gətirilib
-
15:10“InvestAZ”dan dünya maliyyə bazarları ilə bağlı həftəlik analiz
-
18:01Deputat: Antalya Forumundan Ermənistanın regionda sülhün bərpasında ciddi məsuliyyət daşıdığına bir daha əmin olduq
-
13:53İlham Əliyev o üç ölkənin adını buna görə çəkdi - rəylər
-
13:22Almaniyadan Bakıya Qarabağ jesti- situativ reverans, yoxsa...
-
11:20“YAŞAT” Fondu tərəfindən dəstək tədbirləri davam edir
-
09:59Xocalı şəhidləri Polşadakı katolik kilsəsində anılıb - Foto/Video
-
13:52Deputatdan SENSASİON YAZI: "Xocalı soyqırımında adı keçənlər..."
-
13:09Layihənin adı: “QİÇS və Narkomaniyaya qarşı mübarizə tədbirlərinin keçirilməsi”
-
14:25Prezident İlham Əliyevin açıq mesajları xarici siyasətimizin gələcək prioriteti baxımından çox önəmlidir - Deputat
Digər xəbərlər
-
SİYASƏT, GÜNDƏM
Hikmət Hacıyev NATO-nun sabiq Baş katibi Rasmussenlə bağlı paylaşım edib
-
GÜNDƏM
Ramil Həsənin təşəbbüsü ilə növbəti dəfə “Novruz” yardım aksiyasına start verildi
-
GÜNDƏM
2024-cü il üzrə böyük, orta və kiçik qrant müsabiqələrinin nəticələri
-
GÜNDƏM
“InvestAZ”dan dünya maliyyə bazarları ilə bağlı həftəlik analiz
-
GÜNDƏM
QHT-lərin maliyyə tələbi Agentliyin illik qrant büdcəsindən 4 dəfə çoxdur - MÜSAHİBƏ
-
SİYASƏT, GÜNDƏM
Fransa “ilhaq”a “Zvartnos”dan başladı
-
GÜNDƏM
Risk etməyin, 50-50 içmisinizsə, *5050-yə zəng edin!
-
GÜNDƏM
Hərbi xidmətdən yayınmağı vəd verən şəxs həbs olunub
-
SİYASƏT, GÜNDƏM
"Qərbin riyakar üzü" - Elşən Musayev faktlarla ifşa edir...